Iedereen is oranje. Team Max. Het is dringen in de trein. 'Blij? ' vraag ik de ouders met puberzoon. "Heel Blij!" Ze lachen moe maar tevreden. Ze zijn ergens bij geweest. "was het spannend?" 'Het wérd spannend. Aan het einde" Vader glundert nog na. "Co2 well spent dus?" Ze verwerken even en glimlachen dan breed: "Absoluut!!!"
Steeds maar weer die naam: Nokia Nokia Nokia. Wat was de kwestie ook weer? Echt niet het merk of model. Echt niet of je een vlotte gast bent met snel commentaar. Controleerbaar zijn en nazoekbaar. Want een premier is geen mens met eigenaardigheden, het is een functie en een verantwoordelijkheid. Wij, het volk, willen graag weten achteraf waarom en hoe het fout ging. Berichten in telefoons kunnen gewoon weggegooid worden. Verklaart wellicht waarom Mark zo lang met een oude N kon doen. Niemand twijfelt aan de oprechtheid van Mark. Is hier ook niet het punt. Politci zijn geen vrienden. Ze nemen belsissingen in het licht van het algemeen belang. Daarom kijken we graag mee hoe met dat belang is omgegaan. Het zijn staatszaken, geen datingapp. Oeps. Misschien is zijn irritatie zo groot omdat geen andere type berichten zijn. Ons probleem niet.
Desgevraagd de volgende in willekeurige volgorde: jezelf, je familie, vrienden, je land, je werk, mensenrechten, Europa, oh nee, je principes. En het milieu natuurlijk. En geld dan? En spullen. Nou. Nee. Dat wil je gewoon hebben. Je gezondheid? Wel een beetje. Dat je gezond eet. Dieren? Ja, als je het je eigen dieren zijn. Best lastig dus, wat loyaliteiten zijn en waarom je er aan hecht. En waarom geld en spullen gevoelsmatig niet onder loyaliteit vallen, terwijl je er wel veel voor over hebt. Maar het meest belangrijk is je volgorde, wat is je grootste loyaliteit. Dat bepaalt wat voor mens je bent. Meer over praten besluiten we.
Terwijl in Nederland protesten gaande zijn om vliegen te verminderen rijd deze promo in Antwerpen voorbij. Volg je hart. Vlieg. Wensen en mogen liggen mooi in elkaars verlengde. Nergens komt een beter of anders weten in het spel. Hart is alles. Hart voor jezelf en je naasten. Het grotere geheel heeft geen plaats in de afweging. Dat is de grote manco in het huidig debat. Loyaliteit aan je familie, wat je voor jezelf en je naasten wil bereiken, is helemaal legitiem. Loyaal zijn aan de toekomstige generatie, de natuur, medemensen elders, is nog niet vanzelfsprekend. Terwijl het één direct verband houdt met het andere. De meetinstrumenten die we hanteren, economie, familiegeluk, werken niet met evenwichten. We hebben een schakel nodig zodat we het verlies aan toekomst, natuur en welzijn elders gewoon meewegen. Benieuwd of je hart dan nog steeds zegt: vliegen!
Ze zijn aanwezig. Gemengd gezelschap. Jongste 10, oudste 60. Vette accenten. Daar komt de laatste. Een stapel traytjes bier gaat op de lege stoel. Mannenuitje. Grappen en grollen. Over zuipen, niet zuipen. Wie onder de plak zit, wie de echte stoere zijn. Veel getut toch tussendoor over prijzen van de rit en toeslag. Want ze gaan nooit met de trein. Duidelijk. Ze nemen te veel plaats in. Qua geluid, qua levensinformatie, qua groep. Normaal zou geen van hen zo aanwezig zijn. Maar nu zijn ze samen en niemand wil sst zeggen of rekening houden. Want je bent een groepje. Wanneer ik opsta kijk ik naar de gezichten van andere passagiers. De helft is ongelovig verstroord, een paar willen mee en de rest kijk top de telefoon. Thuis valt eindelijk het kwartje: de Kuip, halve finale Conference League.
De oorlogsbeelden roepen verontwaardiging op. Toch doen we weinig meer dan morren en grommen. Natuurlijk is het strijdig met alle principes. Natuurlijk vrijheid, menselijkheid, waardigheid. Maar als we denken aan de mogelijke consequenties van ingrijpen... Nee. Want we hebben families, vrienden, eigen levens, comfort. Onze loyaliteiten zijn sterker dan onze overtuigingen. Loyaliteit is een fantastisch iets. Anders dan moraliteit komt het vanzelf. Ons lichaam vertelt het ons direct: bij die hoor ik, die bescherm ik. Bij die wil ik horen, daarom verzwijg ik dat ik het oneens ben. Principes zijn denkwerk, veel minder impulsief. Is anderen als familieleden kunnen zien een aangeleerde loyaliteit? Of is het ons juist neo liberaal afgeleerd?
De onderhandelingen verlopen traag. De manier van bespreken is over-ordelijk. Stap na stap wordt herhaald en voor consent voorgelegd. Er worden concessies gedaan. Prijzen verlaagd. Eindelijk lijkt een akkoord in zicht. De pennen worden gepakt om te ondertekenen. Ineens gaat het gezicht linksonder op onweer. Nee, misschien wil ik het toch niet. Zijn de vibes slecht. Ik kan ook iets heel anders doen. Onweer wordt regenbui: Oh, maar de tijd die ik er in heb zitten. De plank die opgemeten is. De elektra. De vloer. De andere deelnemers zie je verstrakken. Ogen worden rond. Ongelovig informeert één: Ben je serieus? Na drie jaar? De regen trekt weg: weet niet, twijfel. Nog 24 uur bedenktijd dan? Na een snel akkoord wordt opgehangen. Achteraf bespreken we de gebeurtenissen. We begrijpen er niets van. Deze mens is anders. Niet invoelbaar anders. Echt anders. Grenzeloos anders. Gunningen worden niet gewaardeerd. Er is geen gevoel voor geven en nemen. Wat nu? Onderhandelen werkt niet. Toegeven kan niet. Onze communicatie gaat uit van normaal. Bij afwijkingen staan we met de mond vol tanden. Omdat we zelf zo normaal zijn durven we ook geen nee te zeggen. Want dat is conflict en daar zijn we niet op gebouwd. We zuchten. Iedere familie zijn eigen Oekraïne.
Nederlands 
English